Karbondioksit zehirlenmesi belirtileri, Karbondioksit zehirlenmesinde alınacak önlemler
Makina Mühendisleri Odası Samsun Şubesi'nden yapılan açıklamada, "Karbonmonoksit zehirlenmelerinde kısa sürede müdahale yapılmazsa ölümle sonuçlanabilir. Zehirlenme belirtilerine karşı uyanık olunmalıdır!" denildi.
Makina Mühendisleri Odası Samsun Şube Yönetim Kurulu Sekreter Üyesi Nail Yolaydın, yaptığı açıklamada; "Ülkemizde bilgisizlik, yanlış kullanım ve ihmal sonucunda özellikle kış mevsiminde soba ve şofben zehirlenmeleri (karbonmonoksit zehirlenmeleri) artış göstermektedir. Karbonmonoksit, renksiz, kokusuz, tatsız bir gaz olduğundan ve tahriş edici özelliği bulunmadığından dolayı zehirlenmenin fark edilmesi güç olmaktadır. Karbonmonoksit zehirlenmeleri sıklıkla kapalı ortamda açık ocaklar, bacası çekmeyen soba, mangal, şofben ve bacasız gaz sobalarında yakıtın iyi yanmaması sonucu meydana gelir.
Kısa sürede müdahale yapılmazsa ölümle sonuçlanabilir.
Zehirlenme belirtilerine karşı uyanık olunmalıdır!
Karbondioksit zehirlenmesinin baş ağrısı, baş dönmesi, halsizlik, yorgunluk, sersemlik, terleme, bulantı, kusma, bayılma hissi gibi belirtileri grip-nezle gibi rahatsızlıklarda karıştırılmamalı zehirlenme ihtimali de göz önünde bulundurulmalıdır. Özellikle uyku esnasında vücut zehirlenme belirtilerini algılayamaz, bu nedenle ölüm olayları genellikle gece uyku sırasında meydana gelmektedir.
Karbonmonoksit zehirlenmeleri ve ağır sonuçları basit önlemler ve dikkat edilecek bazı kurallar ile önlenebilecek olaylardır.
Soba kullanımında; Soba satın alınırken mutlaka TSE belgeli ve yanma verimi yüksek sobalar tercih edilmelidir. Soba kurmadan önce ve en az yılda bir kez soba, borular ve bacalar mutlaka temizlenmelidir. Soba borusu pencere veya duvar delinerek uzatılmamalıdır. Uzatılmışsa hava ile temasta olan kısımları mutlaka yalıtılmalıdır. Zorunlu olmadıkça fazla dirsek kullanılmamalıdır. Soba mobilyalardan da belli mesafe aralık bırakılarak kurulmalıdır. Rüzgarlı günlerde soba yakılması halinde çok dikkatli olunmalıdır. Sobanın bulunduğu odada yatılmamalıdır. Yatılmak zorunda ise soba sönmüş olmalıdır ve kapı hafifçe açık bırakılmalıdır. Olası bir yangın, zehirlenme durumunda kendini kurtaramayacak kişilerin, özellikle yaşlıların ve çocukların soba olan odada yatırılmaması gerekir.
Şofben ve doğalgaz kullanımlarında da aynı şekilde alınan cihazın kalitesi ve garantisine bakılmalıdır. Tüpgazlı şofbenler de mutlaka bacaya bağlanmalı, baca bağlantısı olmayan (bina aydınlığına bakan) şofbenler asla çalıştırılmamalıdır.
Tüpgazlı şofbenler kesinlikle banyoya yerleştirilmemelidir. Havadar ve büyük bir mekana monte edilmeli ve montajı mutlaka yetkili servis tarafından yaptırılmalıdır. Bacalı cihazların bulunduğu ortamda kesinlikle uyunmamalıdır.
Doğalgaz kullanımlarında, tesisatlara kesinlikle müdahale edilmemeli ve yetkisiz kişilere müdahale ettirilmemelidir.
Lodoslu havalarda baca çekişi olumsuz yönde etkileneceğinden bacalı cihaz kullanırken baca gazı sızıntısına karşı daha dikkatli olunmalıdır.
Pencere veya duvara monte edilen, ortama taze hava girmesini ve herhangi bir gaz kaçağı durumunda da doğalgazın dışarıya tahliye edilmesini sağlayan menfezlerin asla iptal edilmemesi gerekir.
Yakıcı cihazlarınıza her yıl ısıtma sezonu başında yetkili servisler aracılığıyla bakımının yapılması, bacalı cihaz kullanılıyorsa, cihazın baca sensörünün çalışıp çalışmadığını yetkili servislerce kontrol ettirilmesi ve bacaların baca gazının kimyasal yapısından veya diğer dış etkenlerden dolayı deformasyona uğraması ihtimaline karşı yılda en az bir kez kontrol ettirilmesi gerekir.
BACA TEMİZLİĞİ DEYİP GEÇMEYİN
Dünya'da her yıl 3,5 milyon insan iç ortam hava kirliliğinden (soba zehirlenmesi dahil) hayatını kaybetmektedir. Temizlenmeyen bacalar sessiz ölüme neden olur. Bacalar temizlenmediği ve yakıcılar (sobalar, şofbenler ve kombiler) tekniğine uygun şekilde kurulmadığı zaman yakıtlar (kömür, odun, doğal gaz, LPG, gaz yağı) eksik ve verimsiz yanmaktadır. Eksik yanma sonucu oluşan gazlar ve partikül maddeler bacaya yapışarak tıkanmalara neden olmaktadır. Böylece her yıl onlarca kişi evlerinde zehirlenmekte ve hatta hayatlarını kaybetmektedirler.
Bacalarda mutlaka baca başlığı olmalıdır. Aksi durumda rüzgarlı havalarda zararlı ve zehirli gazlar teperek zehirlenmelere neden olur. Bacalar yalıtımlı olmalıdır. Yalıtılmamış bacalar hızlı şekilde soğur. Soğuyan bacada gaz içindeki nem yoğunlaşarak duvarlarda lekelenmelere neden olur baca çekişi ve yanma verimliliği düşer. Bir süre sonra baca cidarların biriken partiküller, kurumlar yerinden koparak aşağıya düşer. Hem tıkanma hem de yanma riski taşır. Baca en üst katta az 3,5m en çok 5m yükseklikte olmalı, çevresindeki türbülanstan etkilenmemesi için yüksek ağaç, bina veya engellerden 6m uzakta olmalı, çapı en az 13cm olmalıdır. Pürüzsüz olmalı, çatlak ve yarık olmamalıdır.
Çok küçük bedeller ödemek sureti ile baca kaynaklı yangın ve zehirlenmelerden kurtulmak mümkün. Daha büyük bedeller ödemek istemiyorsanız bacanızı temiz tutun ve mutlaka bakımlarını yaptırmayı ihmal etmeyin."