Türkiye'de arıcılığın durumu masaya yatırıldı
İlerleyen yıllarda bal miktarı ne olacaktır?, Türkiye arıcılığının mevcut durumu ve sorunları nedir?, Çözüm önerileri olarak neler geliştirilebilir?, Balların çeşitlerine göre fiyatları farklılık gösteriyor mu? , Arıcılar ana arı ve temel peteği nereden alıyor? , Arıcılık sektörünün paydaşları arasındaki ilişkiler ve beklentiler nelerdir? gibi sorular 11.Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi'nde masaya yatırıldı.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Tarım Ekonomisi Bölümü ev sahipliğinde düzenlenen 11.Ulusal Tarım Ekonomisi Kongresi’nde “Türkiye Arıcılığının Gerçek Durumunun Değerlendirilmesi” konulu bildirisinde Murat Emir, öncelikle Türkiye’nin 37 ili 166 ilçesi ve 315 köy-mahallesinde tesadüfi olarak seçilmiş 455 arıcı ile anket yapıldığı, arıcı birlik başkanları, kamu sektörü temsilcileri, bal pazarlayan işletmelerle ise mülakatlar yapılarak verilerin elde edildiği Prof.Dr.Vedat Ceyhan’ın proje yürütücüsü olduğu TÜBİTAK çalışmalarının ön sonuçlarını verdiğini belirtti.
Araştırma sonuçları Türkiye, dünya arıcılık sektöründe bal üretimi ve koloni varlığındaki ağırlığı ve flora kaynaklarının genişliğine rağmen potansiyelini kullanamayan bir ülkedir. Yıllar itibariyle artan koloni varlığı ve üretim miktarına rağmen; verimlilik artmamış ve ürün dış satışı yok denecek seviyeye inmiştir.
Arıcılık Yönetmeliğinde yer alan arıcı ve üretim tiplerindeki tanımlamalarda eksiklikler olduğunu göstermiştir. Araştırmada ayrıca incelenen arıcıların %54’ünün bölgeler arası arıcılık yaptığı ve %64’ünün ana gelirinin arıcılık faaliyeti olduğu tespit edilmiştir.
Son yıllarda yurtdışındaki araştırmacılar diğer arı ürünlerine ve polinasyona yönelmişlerdir. Çin’de propolis ve ABD’de ise polinasyon araştırmalarına ağırlık verilmekte ve bu konuda ihtisaslaşma söz konusudur.
Türkiye’de bal fiyatlarında çok büyük değişimin olduğu ve Türkiye arıcılığının en önemli sorununun pazarlama olduğu saptanmıştır. Yöre ballarının kalite analizleri yapılarak bal fiyatlamasının yapılması yararlı olabilecektir.
Bal pazarlayan firmaların sözleşmeli arıcılık sistemine geçmesiyle sadece bal alımında değil sürekli iletişim halinde olması ve arıcıların üretim sezonunda ihtiyaç duyacakları ilaçları kendi kontrollerinde vermeleri Türkiye arıcılığında verimlilik düzeyini artırabilecek ve firmaların ihtiyaç duydukları kalitede bala ulaşmalarını kolaylaştırabilecektir.
Birliklerin, arıcılara her yıl düzenli olarak yeni gelişmeleri ve sıklıkla yapılan hatalar neticesinde ortaya çıkan kayıpları kapsayan hasat sonrası eğitim çalışmaları düzenlemesi arıcıların verimlilik düzeyini artırabilecektir. Arıcılara yönelik eğitim çalışmalarında pazarlama ve hijyen konularına da yer verilmesi ve birliklerin ıslah çalışmalarında üniversiteler ile işbirliğine yönelmesi Türkiye arıcılığına olumlu katkılar sağlayabilecektir.
Kamu otoritesinin Arıcılık Yönetmeliği’nde belirtilen tanımlara ek olarak çalışmada tanımlanan arıcı tiplerine yönelik tanımlamaları dikkate alması gerekmektedir. Profesyonel arıcılar daha net olarak belirlenerek, oluşturulacak politikalarda sektörün temelinde yer alan arıcılar arasındaki farklılaşma ile ihtiyaca ve arıcı tipine göre desteklemeler oluşturulmalıdır. Profesyonel arıcılar ile amatör arıcıları ayıracak bir destekleme ve teşvik sistemine ihtiyaç bulunmaktadır. Halk Eğitim Merkezlerinde alınan eğitimin birinci basamak eğitimi olarak değerlendirilerek, GTHB ile akredite edilecek üniversitelerde ikinci basamak uygulamalı eğitim verilmesi; eğitim sonrasında amatör arıcı sertifikası ile arıcılığa başlanması ve sonrasında takdir edilecek başarı kriterlerini başaranlara profesyonel arıcı sertifikası verilmesi sektörün sürdürülebilirliğini olumlu yönde etkileyecektir. Ayrıca kamu otoritesinin arıcıların nakliye masraflarını azaltmaya yönelik mazot desteği vermesi ve bitkisel ürünlerin verimini ve kalitesini arttırıcı etken olan tozlaşma için teşvik edici çalışmalar yapması sektörün sürdürülebilirliğine katkı sağlayabilecektir. Eş zamanlı olarak etkin denetimle hileli veya yoğun şeker katkılı bal satışları ve sınır illerinde kaçak bal ticaretinin önlenmesi sektörün işleyişini daha sağlıklı hale getirebilecektir.