Prof. Dr. Albayrak açıkladı! Kansızlık belirtileri nelerdir?

VM Medical Park Samsun Hastanesi Çocuk Hematolojisi Kliniği'nden Prof.Dr.Davut Albayrak hemoglobin düşüklüğünün kansızlığın güvenilir ölçütlerinden olduğunu belirterek, önemli bilgiler paylaştı.

Kansızlık kırmızı kan hücresi azalmasıdır. Kansızlık damar içindeki kan hacminin azalmasını değil, kanın hücre kısmının azalmasını anlatmaktadır. Kansızlık (anemi) daha çok kırmızı kan hücrelerinin azalmasını anlatmaktadır. Bazen diğer kan hücrelerindeki azalmalar da buna eşlik edebilir. VM Medical Park Samsun Hastanesi Çocuk Hematolojisi Kliniği’nden Prof.Dr.Davut Albayrak hemoglobin düşüklüğünün kansızlığın güvenilir ölçütlerinden olduğunu belirterek, önemli bilgiler paylaştı.

KIRMIZI KAN HÜCRELERİ NE İŞ YAPAR

Kırmızı kan hücrelerinin içeriğinin %33 ünü demirli bir protein olan hemoglobin oluşturur. Hemoglobin oksijen ve karbondioksit taşır. Nefes almakla akciğer hava keselerine gelen oksijen kılcal damarlardaki kırmızı kan hücrelerindeki hemoglobine ulaşır, sonra  kırmızı kan hücreleri kan dolaşımı ile dokulara gider. Dokuda oksijenini salar ve karbondioksit bağlar. Akciğere gelir ve karbon dioksiti akciğer hava keseciklerine boşaltır. Nefes vermekle karbondioksit havaya atılır. Kısaca kırmızı kan hücreleri nefes aldığımız havadaki oksijeni alır ve dokuya taşır. Dokuda üretilen atık madde karbondioksiti alır ve akciğerleri taşır.

OKSİJEN TAŞINMASI NEDEN ÖNEMLİDİR?

Oksijenin yakıcı maddedir. Şeker, proteinler ve yağ yanıcı maddedir. Vücutta yanıcı maddelerin oksijenle yanmaları ile ATP şeklinde depolanan enerji ve ısı enerjisi oluşur. Vücuttaki kimyasal olaylar için gerekli enerji bu ATP ile sağlanır. Oksijenin alternatifi yoktur. Bu sebeple vücudun kısa sürede oksijen yokluğu yaratan solunum durmasına ve dolaşım durmasına dayanma süresi çok kısadır. Kansızlık sonuçta dokulara yeterli oksijen götürülememesi sebebiyle hastalık bulgularını ortaya çıkarır.

KİŞİ İÇİN NORMAL HEMOGLOBİN DEĞERİ NASIL OLUŞUR?

İstirahatte organlarımıza yeterli oksijen taşıyabilen hemoglobin miktarı o kişi için normaldir. Vücutta kırmızı kan hücrelerinin KEMİK İLİĞİ'nde yapımı ile dalak ve diğer yerlerde yıkımı arasında bir denge vardır. Sağlıklı kişilerde dolaşıma çıkan kırmızı kan hücresinin ömrü 120 gündür. Vücut hormon ve sitokin dediğimiz kimyasal haberci molekülleri aracılığı ile üretim hızını, dokulara istirahat halinde yeterli oksijen taşıyabilen hemoglobin yoğunluğunda tutacak şekilde ayarlar. Dokuya oksijen teslimini azaltan her şey daha çok hemoglobin (kırmızı kan hücresi) üretimi isteğini artırır. Yapım yıkımı karşılayamadığı zaman kansızlık olur. Kansızlık oksijen taşınmasında yetersizliğe yol açar. Bulgularda kansızlığın derecesine göre değişiklik gösterir.

Çocukluk yaş grubunda kansızlığı HB ölçütü ile söylersek Hb 11 g/dl altı kansızlık olarak kabul edilir. Yaşa göre değişimleri vardır.

KANSIZLIKTA HANGİ BULGULAR OLUR?

Çarpıntı, çabuk yorulma, koşma ve merdiven çıkmaya dayanıksızlık, kuvvetsizlik, büyüme geriliğidir.

Bulgular üç gruptur:

1-Renk bulguları: Hemoglobin kırmızı renklidir. Cilde rengini veren kılcal damardaki hemoglobin ve ciltteki melanindir. Kansızlıkta cilt altı kılcal damarlardaki kanın hb miktarı düşer ve bunun sonucu cilt soluk görünür. Solukluk, dolaşımın çok, cildin daha ince olduğu, dudak, avuç içi yüz ve gözde daha kolay anlaşılır.

2.Vücutun kansızlığı kalbi daha hızlı çalıştırarak dengelemeye çalışmasından kaynaklanan bulgular

3.Dokuya yeterli oksijen verilememesinden kaynaklanan bulgular

Kansızlığa sebep olan sebebin diğer dokulardaki eşlik eden bulguları

1-Çarpıntı, çabuk yorulma, koşmaya (efor) dayanıksızlık

Hemoglobinin hafif düşüklüklerinde kalp ve gerekirse akciğer daha hızlı çalışarak kanda var olan kırmızı kan hücrelerini akciğerle organlar arasında daha hızlı dolaştırarak dokuya ihtiyaca yeterli miktarda oksijeni taşımaya çalışır.

Bu hızlı çalışmayı hissederiz: Çarpıntı

Kalbin hızlı çarpması koşma, iş yapma gibi ihtiyacın arttığı haller içindir. İstirahatte kullanılınca koşma, çabalama için ayrılan yedeğin kullanılması demek olduğu için, çabuk yorulma olacaktır. Çabuk yorulan kişi yoracak işlerden kaçınacak, dışarı çıkmak istemeyecektir.

2-Dokuya yeterli oksijen gidemezse, kuvvetsizlik, çabuk yoruma ve çocuklarda büyüme geriliği oluşur.

3-Kan yapımı için dışarıdan alınması gereken Demir, folik asit ve vitamin b12, kan yapımı dışında da vücutta birçok enzimin yapısına girer ve eksikliğinde diğer dokularda anormallik görülür. Halsizlik, bilişsel yeteneklerde azalma, sinir sistemi gelişiminin etkilenmesi, toprak gibi anormal şeyleri yeme gibi bulgular bu gruptandır.